DNB heeft aan een kantoor dat betalingen tussen banken en klanten faciliteert twee bestuurlijke boeten opgelegd. De eerste boete van € 1.100.000 is opgelegd vanwege het niet nakomen van de kernverplichtingen uit de Wwft en Sw door falend cliëntacceptatiebeleid, het niet controleren van PEP’s en het niet screenen op de sanctiewetregelgeving (boetebesluit 1). De tweede boete van € 625.000 is opgelegd vanwege het nalaten zorg te dragen voor een systematische integriteitsrisicoanalyse (SIRA) op grond van de Wft (boetebesluit 2). In bezwaar zijn de boetebedragen verlaagd naar resp. € 850.190 en € 480.940. In beroep stelt het betalingskantoor onder meer dat het vertrouwens- en opportuniteitsbeginsel is geschonden.
Ten aanzien van boetebesluit 1 beroept het betalingskantoor zich op het vertrouwensbeginsel omdat DNB eerder – bij de vergunningsverlening – inhoudelijk heeft geoordeeld over de naleving van de Wwft en de Sw. Dit verweer slaagt volgens Rechtbank Rotterdam echter niet. De bij de vergunningverlening uitgevoerde toets is beperkt tot een beoordeling of op papier wordt voldaan aan de gestelde eisen. Of daadwerkelijk cliëntenonderzoek wordt verricht en sanctielijsten worden gescreend kan pas na vergunningverlening worden beoordeeld. Aan het verlenen van de vergunning kan daarom niet het vertrouwen worden ontleend dat niet handhavend zal worden opgetreden tegen handelen in strijd met de Wwft en de Sw, aldus de rechtbank.
DNB heeft zich in boetebesluit 2 volgens de rechtbank terecht op het standpunt gesteld dat de in bezwaar overgelegde documenten niet als een SIRA kwalificeren. Zoals DNB uiteen heeft gezet, blijkt uit de documenten niet hoe eiseres de integriteitsrisico’s heeft geïdentificeerd en of zij alle integriteitsrisico’s heeft geïdentificeerd. Het betoog van het betalingskantoor slaagt niet. Ook beroept het betalingskantoor zich hier op het vertrouwensbeginsel. Omdat een SIRA wel een voorwaarde is voor het verkrijgen van de vergunning voor het uitoefenen van het bedrijf van betaaldienstverlener en achteraf is vastgesteld dat het betalingskantoor niet in het bezit van een SIRA was, kan niet uitgesloten worden dat destijds een fout is gemaakt. Het betalingskantoor kan hieraan echter niet het vertrouwen ontlenen dat het ontbreken van een SIRA haar nooit (meer) zou worden tegengeworpen, aldus de rechtbank. Het is vaste rechtspraak dat het betrokken bestuursorgaan niet gehouden is om een gemaakte fout te (blijven) herhalen. Bovendien, zo overweegt de rechtbank, heeft DNB het belang bij het beschikken over een (adequate) SIRA sectorbreed onderstreept. Gelet daarop had het betalingskantoor, als zij op het moment dat de vergunning werd verleend niet over een SIRA beschikte, in elk geval vanaf die mededeling moeten begrijpen dat DNB bij de vergunningverlening een fout heeft gemaakt en dat zij alsnog zo snel mogelijk een (adequate) SIRA had moeten opstellen. Het beroep op het vertrouwensbeginsel slaagt niet.
De rechtbank ziet geen grond voor het oordeel dat DNB niet in redelijkheid gebruik heeft kunnen maken van haar bevoegdheid om de boeten op te leggen (opportuniteitsbeginsel). Meerdere kernverplichtingen van de Wwft en Sw zijn niet nageleefd door nauwelijks cliëntenonderzoek te verrichten, geen PEP-screening uit te voeren en niet te screenen tegen de sanctielijsten. Alle 20 door DNB onderzochte dossiers waren vrijwel voor 100% niet op orde. Anders dan DNB, is de rechtbank echter van oordeel dat er geen aanleiding is om een verhoogde ernst van de overtredingen aan te nemen met betrekking tot de bestuurlijke boeten voor overtreding van de artikelen 3 en 8 van de Wwft. Hoewel de wet in dit kader weinig ruimte geeft om onderscheid te maken in soorten betaaldienstverleners, acht de rechtbank de poortwachtersrol voor haar door DNB te zwaar aangezet. Dit geldt volgens de rechtbank tevens voor de tweede boete.
De rechtbank verlaagt de eerste boete tot € 718.841 en de tweede boete tot € 406.125.
Rechtbank Rotterdam 21 december 2022, ECLI:NL:RBROT:2022:12285
https://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ECLI:NL:RBROT:2022:12285
